Tradutor

Os nosos réptiles cara a cara: os escánceres e os esgonzos

Nos nosos réptiles cara a cara achegarémonos ó mundo destes animais, para coñecelos, diferencialos e sobretodo para darlles o valor e respecto que merecen, xa que moitas veces a base de supersticións e crencias populares xerámonos unha idea equivocada de eles (mala sorte, velenosos, perigosos, agresivos...) Na súa maioría son animais completamente inofensivos que fuxen en canto sinten a presenza dun ser humano.

Gustaríame tamén engadir, que non só resultan na súa maioría inofensivos para o ser humano, senón que ademáis son os nosos aliados no campo, xa que son notables depredadores, fundamentalmente de insectos, vertebrados e pequenos mamíferos, ocupando un importante papel dentro do equilibrio dos ecosistemas.

Nesta sección do blog coñeceremos tódolos réptiles presentes na xeografía galega, pero dende un enfoque diferente, coñecerémoslos de preto, a través da macrofotografía. Así veremos e aprenderemos a diferenciar cada un de eles grazas a detalles como as escamas, a forma e cor dos ollos, o aspecto da cabeza, etc.


Imos comezar esta sección cós escánceres e os esgonzos, xa que son lagartos de apariencia similar cós que pode haber confusión na súa identificación. En Galicia contamos cunha especie de escáncer e dúas especies de eslizóns, que tal e como amoso a continuación son:

Anguis fragilis (escáncer común)
Especie común, amplamente distribuida por Galicia, lagarto sen patas con apariencia de serpe e escamas lisas e brillantes. Os ollos teñen pálpebras móbiles, o que os diferenza dos ofidios. Coloración dorsal avermellada ou cobriza. Tamaño de ata 25cm.

Gran macho co que podemos apreciar o seu aspecto de serpe con escamas lisas e brillantes.

Exemplar novo no que podemos apreciar os ollos coas pálpebras móbiles.

Chalcides striatus (esgonzo común)
Especie común, ben distribuida en Galicia, salvo nas zonas máis frías. Lagarto alongado con apariencia de serpe e con pequenas patas con tres dedas, escamas lisas e brillantes. Tamaño de ata 48cm.

Esgonzo tridáctilo afotado na provincia de Ourense.


Primeiro plano no que podemos observar detalles do rostro e das escamas.

Chalcides bedriagai (esgonzo ibérico)
Especies máis escasa, moi localizada, con preferencia por lugares cálidos. Lagarto alongado, máis robusto có tridáctilo, conta tamén con patas, de cinco dedas, escamas lisas e brillantes. Tamaño de ata 16cm.

Exemplar adulto de esgonzo ibérico no que se aprecia o corpo máis groso.

As patas destos esgonzos son máis longas ca dos tridáctilos.

Máis adiante centrareime en cada especie de réptil a nivel individual, adicándolle unha entrada a cada unha das especies que temos en Galicia, para coñecer mellor as súas características individuais, comportamento, hábitat...

Por último dicir que tódalas fotos que aquí aparecen son feitas por min, có único fin de dar a coñecer a nosa fauna e flora, polo que agradecería a súa difusión, se alguén está interesado en utilizar as imaxes, pido que antes se poña en contacto comigo debio o tempo e esforzo invertido na súa realización.
Agardo que despois deste pequeno resumo coñezamos un pouco mellor estos animais e que entre todos axudemos a súa conservación, vémonos na seguinte entrada!


Bibliografía:
Speybroeck, J., Beukema, W. y Bok, B., (2017), Anfibios y reptiles de España y de Europa. Barcelona, España, Ediciones Omega.
Masó, A. y Pijoan, M., (2011), Anfibios y reptiles de la península ibérica, baleares y canarias. Barcelona, España, Ediciones Omega.

Webgrafía:

www.vertebradosibericos.org
www.sghn.org

Os nosos anfibios cara a cara: os limpafontes

Nos nosos anfibios cara a cara achegarémonos ao mundo destes pequenos animais, para coñecelos, diferencialos e sobretodo para darlles o valor e respecto que precisan, xa que moitas veces a base de supersticións e crenzas populares xerámonos unha idea equivocada deles (mala sorte, velenosos, perigosos, agresivos...). Son animais completamente inofensivos e só podería causar unha hipotética toxicidade se despois de manipulalos nos tocamos zonas sensibles coma os ollos ou os beizos, xa que se podería sufrir unha pequena irritación.

Gustaríame tamén engadir, que non só resultan inofensivos para o ser humano, senon que ademáis resultan beneficiosos, xa que son notables depredadores, fundamentalmente de insectos e invertebrados, ocupando un importante papel dentro do equilibrio dos ecosistemas.

Nesta sección do blog gustaríame que coñecésemos tódolos anfibios presentes na xeografía galega, pero dende un enfoque diferente, coñecerémolos de preto, a través da macrofotografía dos seus rostros. Así veremos e aprenderemos a diferenciar cada un deles grazar a detalles coma a pel, a forma e cor dos ollos, aspectos da cabeza, etc.

Anteriormente xa falamos dos sapos, das ras e das píntegas polo que esta vez será a quenda dos limpafontes, tal vez o grupo de anfibios menos coñecido, xa que pasan a meirande parte da súa vida na auga. En Galicia contamos con 3 especies diferentes de limpafontes, que tal e como amoso a continuación son:

Triturus marmoratus (limpafontes verde)
Especie común, ben distribuida en Galicia, pel granulada con coloración dorsal verde e manchas negras. Tamaño mediano ou grande (ata 14 cm). Patrón moi variable no deseño das manchas.

Femia afotada dentro da auga nas Gándaras de Budiño (Pontevedra) en febreiro do 2018.

Detalle dun macho afotado na Cañiza (Pontevedra) a finais do 2017.

Lissotriton boscai (limpafontes común)
A especie máis común, presente en todo o territorio, pel granulosa en fase terrestre e lisa en fase acuática. Coloración dorsal gris, parte inferior laranxa con pingas negras. Pequeno tamaño. (ata 8 cm).

Macho en fase terrestres atopado en Ponteareas (Pontevedra).

Exemplar adulto en fase acuática en Vigo (Pontevedra).

Lissotriton helveticus (limpafontes palmado)
Especie menos frecuente e en retroceso, coa pel aveludada en fase terrestre e lisa en fase acuática. Banda escura característica que atravesa o ollo, ventre amarelo ou alaranxado con poucas ou ningunha mancha escura. Pequeno tamaño (ata 7 cm).

Detalle dun macho no que se pode ver a banda escura que atravesa o ollo.

Nesta fotografía pódense apreciar as palmeaduras nas patas anteriores. 

Máis adiante centrareime en cada especie de anfibio a nivel individual, adicándolle unha entrada a cada unha das especies que temos en Galicia, para coñecer mellor as súas características individuais, comportamento, hábitat...

Por último dicir que tódalas fotos que aquí aparecen son feitas por min, có único fin de dar a coñecer a nosa fauna e flora, polo que agradecería a súa difusión, se alguén está interesado en utilizar as imaxes, pido que antes se poña en contacto comigo debio o tempo e esforzo invertido na súa realización.

Agardo que despóis deste pequeno resumo coñezamos un pouco mellor estos animais e que entre todos axudemos a súa conservación, vémonos na seguinte entrada!

Bibliografía:
Speybroeck, J., Beukema, W. y Bok, B., (2017), Anfibios y reptiles de España y de Europa. Barcelona, España, Ediciones Omega.
Masó, A. y Pijoan, M., (2011), Anfibios y reptiles de la península ibérica, baleares y canarias. Barcelona, España, Ediciones Omega.

Webgrafía:

www.vertebradosibericos.org
www.sghn.org

Viaje a Bulgaria (3º parte)

Días 7,8 y 9 (el sur de Bulgaria).


En esta última parte de nuestra aventura, decidimos alejarnos de la costa visitando la zona sur del país, manteniéndonos cerca de la frontera con Grecia.

Las lluvias nos dieron un respiro, dando paso al sol y a temperaturas que llegaron a los 22º o 23º de máxima, condiciones que ya nos hacían soñar con víboras a cada paso.

Durante día y medio seguimos el cauce de uno de los ríos más importantes de Bulgaria, el Arda, de aguas rápidas y gran caudal, que esculpía el terreno a su paso, con meandros, grandes acantilados, llanuras y bosques de ribera.

Río Arda en una zona montañosa del sur de Bulgaria

Fue en estos últimos días donde descubrimos la belleza y la hospitalidad de un país virgen, con enormes montañas, robledales, lagunas, lagos, humedales... En el que además de hérpetos pudimos observar una gran biodiversidad, teniendo la suerte de ver alimoches, cigüeñas negras, pelícanos, pechiazules y un largo etcétera de especies que eran nuevas para mí.

En medio de tanto bicho, también tuvimos tiempo para echar alguna que otra siesta disfrutando del sol. Fotografía de Ander Izaguirre.


Disfrutando de una de las últimas especies del viaje, la tortuga mediterránea (Testudo hemanni). Fotografía de Alberto González.

Ya en el último día de bicheo, encontramos un entorno idílico en el que un pequeño río hacía de anfitrión a la mayor concentración de especies hasta el momento, entre las que destacan el sapo de vientre amarillo (Bombina variegata), la tortuga mediterránea (Testudo hermanni) o el tritón punteado (Lissotriton vulgaris). ¡Difícil imaginarnos un lugar mejor para despedirnos de Bulgaria!

 Sapo verde (Bufotes viridis), de fondo, uno de los mejores hábitats del viaje.

Os dejo a continuación algunas fotos de las especies que fuimos encontrando durante los últimos días del viaje:

Lagarto verde oriental juvenil (Lacerta viridis).

Lagarto verde oriental adulto (Lacerta viridis).
  
Sapo de vientre amarillo (Bombina variegata).

 Culebra teselada (Natrix tessellata).

  Culebra teselada (Natrix tessellata).

 Rana verde europea (Pelophylax ridibundus).

 Macho adulto de tritón punteado (Lissotriton vulgaris).


Lagartija de los Balcanes (Podarcis tauricus).

 Lagartija de Erhard (Podarcis erhardii).
  
Tortuga mediterránea (Testudo hermanni).

Y hasta aquí una aventura difícil de olvidar, en la que recorrimos casi por completo un país lleno de contrastes con poco más que una cámara y mucha ilusión. 9 días, 5 amigos, 21 especies de hérpetos y mil aventuras, anécdotas y buenos momentos que espero pronto poder repetir.

Así se quedan nuestros guantes después de la aventura en el este de Europa.

Por último, decir que todas las fotografías que aquí aparecen son hechas por mí salvo que especifique lo contrario, con el único fin de dar a conocer la geografía, flora y fauna que nos rodea, por lo que agradecería su difusión. Si alguien está interesado en utilizar las imágenes, pido que antes se ponga en contacto conmigo a través del blog debido al tiempo y esfuerzo invertido en su realización.

¡Nos vemos en el monte!

Viaje a Bulgaria (2º parte)

Días 4, 5 y 6 (la costa del Mar Negro).


En esta segunda parte del viaje, alcanzamos la costa del país, bañado por las aguas del Mar Negro. Recorrimos esta zona durante tres días, desplazándonos desde el centro hasta prácticamente la frontera con Turquía, al Sur.

Los días seguían siendo nublados y con bastante lluvia, pero las temperaturas nos dieron un pequeño respiro, ascendiendo hasta una máxima de 15 grados, por lo que la probabilidad de encontrar hérpetos subía considerablemente.


Así de bien posaban nuestros modelos, fotografía de Alberto González.

Fueron días de mucha actividad, visitando ciudades importantes como Burgás, donde encontramos nuestros primeros ejemplares de Lagarto de Cristal (Pseudopus apodus), el lagarto más grande de Europa, todo un espectáculo.

Posando con dos machos adultos de Lagarto de Cristal.

También nos alejamos de las grandes ciudades para recorrer los kilómetros y kilómetros de dunas y humedales que rodean la costa, con ecosistemas muy bien conservados, algo imposible de ver en la Península debido a la masificación de estos lugares. En estas zonas costeras pudimos encontrar prácticamente todos los anfibios posibles por área de distribución.

Grandes arenales de la zona, hábitats ideales para anfibios como el Sapo de espuelas oriental (Pelobates Syriacus).

También visitamos pequeñas poblaciones costeras que en los últimos años crecieron de manera considerable debido al turismo de playa, pero que fuera de la época de verano parecen pueblos fantasma, con la mayor parte de las urbanizaciones y hoteles vacíos.

Urbanizaciones en primera línea de playa sin inquilinos y semiabandonadas como se puede apreciar viendo el estado de la piscina.

Enormes hoteles donde pasamos una noche especialmente lluviosa y en el que éramos los únicos huéspedes.

Os dejo a continuación algunas fotos de las especies que fuimos encontrando en las zonas costeras, todo un espectáculo de formas, colores y estrategias de adaptación al medio:

 Ranita de San Antón Europea (Hyla orientalis).

Ranita de San Antón Europea (Hyla orientalis) de coloración marrón.

Juvenil de sapo de espuelas oriental (Pelobates syriacus).

 Sapo de espuelas oriental (Pelobates syriacus) semienterrado en la arena.

 Sapo de vientre de fuego (Bombina bombina).

 Macho adulto de Tritón crestado de Burech (Triturus ivanbureschi).

 Hembra en fase terrestre de Tritón crestado de Burech (Triturus ivanbureschi).

 Sapo común (Bufo bufo).

Salamandra común (Salamandra s. var. salamandra).

 Lagarto de Cristal (Pseudopus apodus) en su entorno.

Detalle del Lagarto de Cristal (Pseudopus apodus).

Por último, decir que todas las fotografías que aquí aparecen son hechas por mí salvo que especifique lo contrario, con el único fin de dar a conocer la geografía, flora y fauna que nos rodea, por lo que agradecería su difusión. Si alguien está interesado en utilizar las imágenes, pido que antes se ponga en contacto conmigo a través del blog debido al tiempo y esfuerzo invertido en su realización.

En breves la 3º y última parte de nuestra aventura, ¡Las zonas montañosas del sur de Bulgaria!

Viaje a Bulgaria (1º parte)

En semana santa del año 2018 decidí emprender una aventura con un grupo de apasionados de los hérpetos con los que comparto afición. Organizamos y planificamos un viaje pensando en recorrer toda Grecia en 9 días, haciendo una ruta que visitase sus distintos ecosistemas, pensando en poder ver el mayor número de especies posibles.


El equipo completo con los acantilados del río Arda al fondo. De izquierda a derecha (Miguel, Rafa, Alberto, Ander y Javi).

Día 0

Nos juntamos en Madrid, viniendo cada uno de una parte de la península, y cogimos un avión rumbo a Sofía, capital búlgara donde nos esperaba una furgoneta que nos acompañaría durante toda la expedición por Grecia.

Nuestra primera sorpresa del viaje, y probablemente la más desagradable fue que no nos alquilaban la furgo si íbamos a Grecia, necesitábamos un papel especial que tardaba al menos 5 días en tramitarse y no podíamos permitirnos el lujo de esperar. Por momentos parecía que la aventura se acabaría antes si quiera de que empezase.

Tras varias horas de llamadas a la Península y de hablar con varias compañías de alquiler de coches, llegamos a un acuerdo con la empresa que nos tenía reservada la furgo, podíamos llevárnosla, pero sin salir de Bulgaria.

En ese momento nuestro viaje tomó una nueva perspectiva, se nos acabó la posibilidad de ir a Grecia, de temperaturas agradables y días despejados, y sobretodo de ir a uno de los mejores puntos de Europa para los hérpetos. Nuestra nueva realidad era Bulgaria, un país del que apenas sabíamos nada, en el que no teníamos ninguna ruta marcada, del que desconocíamos su cultura, idioma, dinero, etc. ¡Ahí comenzó nuestra verdadera aventura!

Con una capa de medio metro de nieve a cada lado comenzó nuestra andadura hacia el este del país (la costa del Mar Negro), mientras nos alejábamos de la fría capital lo máximo posible, para buscar un sitio tranquilo donde acampar la primera noche.


Días 1, 2 y 3 (viaje por el interior del país).

Con unas temperatura de entre 0 y 9 grados y lluvia casi constante comenzó nuestro viaje hacia la costa del Mar Negro, esperando que allí el clima fuese más suave y más propicio para bichear. Nos fuimos moviendo en la furgo durante esos días, visitando diferentes puntos del interior que encontrábamos de camino, sin detenernos demasiado ya que las condiciones no eran ni de lejos las ideales. Aún así, como buenos bichólogos, rascamos y rascamos y nuestras primeras especies del viaje empezaron a dejarse ver, os dejo a continuación algunas fotos de lo que fuimos encontrando:

Podarcis tauricus (Lagartija de los balcanes)

Bufotes viridis (Sapo verde)

Lacerta viridis (Lagarto verde oriental)

Pelophylax ridibundus (Rana verde europea)

Natrix natrix (Culebra de collar europea)

Lacerta trilineata (Lagarto de los balcanes)

Rana dalmatina (Rana ágil)

Triturus ivanbureschi (Tritón crestado de Buresch)


Por último, decir que todas las fotografías que aquí aparecen son hechas por mí salvo que se especifique lo contrario, con el único fin de dar a conocer la geografía, flora y fauna que nos rodea, por lo que agradecería su difusión, si alguien está interesado en utilizar las imágenes, pido que antes se ponga en contacto conmigo a través del blog debido al tiempo y esfuerzo invertido en su realización.

En breves, la 2º parte de nuestra aventura, ¡La costa del Mar Negro!